Muzium Lukut
Oleh Nor Aziah Othman
Muzium Lukut mempamerkan pelbagai koleksi kemegahan kerajaan Melayu Lama. |
Koleksi bahan tinggalan sejarah berharga Istana Lukut dipamerkan kepada orang ramai
BANDAR Lukut yang kini dalam kawasan pentadbiran Majlis Perbandaran Port Dickson (MPPD) dulunya sebuah kerajaan Melayu daripada keturunan Raja Selangor.
Ketua Kurator Muzium Lukut, Rosiswandy Mohd Salleh, berkata orang ramai boleh melihat kemegahan kerajaan Lukut setelah beberapa pengubahan dan penambahan yang dilakukan kepada Muzium Lukut ini siap dan dibuka kepada orang ramai awal tahun ini.
Katanya, jika dulu muzium Lukut kurang menonjolkan kemegahan kerajaan Lukut tetapi dengan penambahan dan kerjasama daripada waris raja yang pernah memerintah Lukut, koleksinya semakin bertambah.
“Kami turut mempamerkan beberapa bekas daripada istana Lukut yang dirobohkan seperti pinggan mangkuk, tapak lapik tiang istana, paku, cap mohor pemerintahan Raja Jumaat serta pakaian, bekas mangkuk mendulang dan bekas makanan yang digunakan pelombong,” katanya.
Selain itu, orang ramai yang mengunjungi muzium ini boleh melihat beberapa catatan bukti kecekapan dan kebijaksanaan pemerintahan raja Melayu ketika itu iaitu Raja Busu, Raja Jaafar, Raja Jumaat dan Raja Bot yang menjadikan kerajaan Lukut sebuah daerah yang pesat dari segi ekonomi dan disegani. Malah, pencapaian daerah ini turut mendapat pengiktirafan Residen British di Melaka ketika itu, Kapten Macpherson.
| Rosiswandy (kiri) bersama kakitangan muzium melihat kubur pemerintah pertama Lukut, Raja Busu dan ahli keluarga dan pengikutnya yang dibunuh oleh pelombong Cina. |
Katanya, kegemilangannya bermula dengan penerokaan oleh Raja Busu Raja Nala pada 1815 iaitu anak Sultan Salahuddin yang juga Sultan Selangor pertama.
Beliau yang menyedari bumi Lukut dipenuhi kawasan lombong serta menyimpan hasil bumi yang berharga dikehendaki dunia ketika era kegemilangan industri di Eropah pada kurun ke 18 dengan pelbagai ciptaan dan penggunaannya.
Dengan permintaan yang tinggi hasil bijih timah, Raja Busu membawa masuk orang Cina dari Melaka untuk bekerja di lombong serta mengenakan beberapa peraturan dan sistem pungutan ke atas hasil timah itu.
Menurutnya, kegemilangan Kerajaan Lukut bermula dengan kemasukan orang Cina dari Melaka yang senang dan selesa juga peluang perniagaan sekali gus meningkatkan ekonomi mereka berbanding dengan hasil rempah yang semakin berkurangan permintaan di Melaka juga dengan kedatangan British di situ.
Namun kegemilangan itu berakhir dengan pembunuhannya dan ahli keluarga oleh pelombong Cina kerana tidak berpuas hati dengan kenaikan cukai sebanyak 10 peratus ke atas hasil bijih timah.
Era kegemilangan Kerajaan Lukut diteruskan dengan persetujuan Sultan Muhamad iaitu Sultan Selangor ketiga dengan melantik Raja Jumaat sebagai wakil baginda pada 1836.
Selepas kemangkatan Raja Jumaat, ia diteruskan anaknya Raja Bot tetapi pada zaman pemerintahannya pelbagai masalah dan kekacauan berlaku antara pelombong dengan Sultan Sulaiman yang memerintah Sungai Raya di Pasir Panjang serta tuntutan kerajaan Sungai Ujong yang mahu Lukut diserahkan kepada mereka.
Rosiswandy berkata, mereka yang berminat melihat kesan peninggalan lombong bijih timah di Kampung Sri Parit, di kawasan Bagan Pinang, Bukit Permata dan beberapa kawasan berdekatan lebuh raya Port Dickson Seremban juga boleh mengunjungi Lukut.
“Jangan terkejut jika tiada sebarang kapal korek yang ditinggalkan pada bekas lombong ini kerana ketika itu pelombong hanya menggunakan pancutan air yang kuat kepada tembok bukit yang menyimpan timbunan bijih timah berbanding perlombongan yang digunakan di Sungai Lembing di Pahang iaitu mengorek bahagian dalam muka buminya.
“Walaupun kini bekas lombong ini tidak mempunyai hasil, namun ia masih digunakan untuk penternakan ikan, tanaman bunga teratai dan tanaman sayuran yang diusahakan penduduk tempatan sekali gus berupaya beroperasi dan meningkatkan ekonomi mereka di situ.
“Selain itu, ada lima deretan kedai peninggalan pemerintahan Raja Jumaat yang masih teguh dan masih menjalankan perniagaan barangan runcit di sini,” katanya.
